Fertili-tijd: waarom de terugbetaling van vruchtbaarheidsbehandelingen rationeler moet

Fertili-tijd: waarom de terugbetaling van vruchtbaarheidsbehandelingen rationeler moet

24 augustus 2022

Het invriezen van eicellen om medische redenen wordt vandaag al aan heel wat patiĆ«nten terugbetaald. Toch blijven een aantal doelgroepen nog in de kou staan. En wat met het invriezen om niet-medische redenen? Een warm pleidooi voor een meer rationele inzet van middelen ā€¦

Fertiliteitspreservatie, of het beschermen van de vruchtbaarheid voor de toekomst, wordt al terugbetaald sinds 2017. We hebben het dan over het invriezen van eicellen, zaadcellen, eierstokweefsel of teelbalweefsel. Aanvankelijk kwamen enkel jonge mannen en vrouwen met de diagnose kanker in aanmerking, die door hun kankerbehandeling het risico lopen op onvruchtbaarheid later. In 2018 werd deze indicatie verruimd naar jonge vrouwen met andere aandoeningen die ook de eicelreserve kunnen aantasten, zoals bepaalde bloedziekten die moeten behandeld worden met chemotherapie, en vrouwen met een specifieke fout in hun genetische code die een verhoogd risico op borstkanker met zich meebrengt.

Te duur voor heel wat patiƫnten

Toch blijven nog een aantal patiƫntengroepen in de kou staan. Vrouwen met het syndroom van Turner bijvoorbeeld lopen ook een hoog risico op verlies van vruchtbaarheid door een versnelde afname van eicellen. Ook vrouwen met specifieke genetische aandoeningen, zoals een fout in het FMR1-gen, vertonen een groter risico op vervroegde menopauze.

Als je bij die vrouwen op jonge leeftijd eicellen invriest, verhoog je hun kansen om later een genetisch eigen kind te krijgen. Toch wordt fertiliteitspreservatie in deze gevallen niet terugbetaald. De hoge kostprijs van zoā€™n behandeling ā€“ meer dan 3.000 euro ā€“ schrikt tal van patiĆ«nten af. Vrouwen die door deze aandoeningen een vervroegde menopauze ontwikkelen maar nog een kinderwens hebben, zijn vaak aangewezen op eiceldonatie.

"Onvervulde kinderwens heeft een zware impact op de levenskwaliteit"

Leed kan immens zijn

Nochtans heeft onderzoek aangetoond dat een onvervulde kinderwens een zware impact heeft op de levenskwaliteit van mensen. Het kruipt onder je huid en heeft een invloed op je identiteit en je relatie(s). Wie de Taboe-aflevering van Philippe Geubels heeft gezien rond dit thema, heeft kunnen vaststellen dat het leed immens kan zijn. Onvruchtbaarheid is trouwens opgenomen in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM), hƩt referentiewerk voor psychologische aandoeningen. Als we met de huidige technieken voor fertiliteitspreservatie Ʃn met een ruimere terugbetaling jaarlijks tientallen extra mensen kunnen helpen om hun kinderdroom in vervulling te laten gaan, dan moeten we dat sterk overwegen.

Lees verder onde de foto.

Terugbetaling bij niet-medische redenen?

Daarnaast speelt er ook nog een demografische factor. In heel veel landen daalt de vruchtbaarheid en zien we een omgekeerde leeftijdspiramide ontstaan. Dat komt vooral omdat vrouwen steeds langer wachten om aan kinderen te beginnen, soms gewild, maar vaak ook ongewild omdat de geschikte partner lang op zich laat wachten. Vanaf de leeftijd van 35 jaar daalt hun vruchtbaarheid aanzienlijk. Ook hier kan het invriezen van eicellen een oplossing bieden. Het was Senaatsvoorzitter Stephanie Dā€™Hose die vorig jaar de kat de bel aanbond met een parlementaire vraag aan de minister van Volksgezondheid om de terugbetaling van invriezen van eicellen te verruimen in die zin.

"Nog te veel vrouwen met vruchtbaarheidsproblemenworden financieel niet gesteund, ondanks de hoge slaagkansen van een behandeling."

De leeftijd van de eicel telt, niet die van de vrouw

Let wel, als fertiliteitsartsen zijn we geen vragende partij voor een terugbetaling van het invriezen van eicellen om niet-medische redenen. Maar aan de andere kant voorziet de Wet betreffende medisch begeleide voortplanting uit 2007 dat elke vrouw tot de leeftijd van 43 jaar recht heeft op 6 terugbetaalde behandelingen met in-vitrofertilisatie (ivf). Een vrouw van 42 die (beperkt vruchtbare) eicellen laat wegnemen om in het labo te bevruchten, hoeft hiervoor dus niet in eigen buidel te tasten, terwijl de slaagkansen heel laag zijn. Daar staat tegenover dat een vrouw die op haar 35ste jonge eicellen liet invriezen om die op haar 44ste te laten bevruchten, geen cent krijgt, noch voor het invriezen, noch voor de bevruchting in het lab, hoewel de slaagkansen hier wƩl hoog zijn.

Terugbetaling is aan een herziening toe

We pleiten er voor om de beschikbare middelen rationeler te benutten, om de terugbetaling aan te passen aan de technologische evolutie, en meer in te zetten op preventie van onvruchtbaarheid. Terugbetaling van ivf zou moeten gebeuren in functie van de leeftijd van de eicel en niet van de vrouw. Vandaag wordt een belangrijke groep jonge vrouwen met verhoogd risico op onvruchtbaarheid financieel niet gesteund, terwijl ze toch een goeie kans maken om met enige hulp een gezond kind op de wereld te zetten.

Elk blogbericht op ā€˜UZ Brussel blogtā€™ weerspiegelt enkel de mening van de respectievelijke auteur.

Prof. dr. Michel De Vos Prof. dr. Michel De Vos
Prof. dr. Michel De Vos
Afdelingshoofd Brussels IVF en gynaecoloog
Michel De Vos is gynaecoloog en afdelingshoofd in Brussels IVF, het centrum voor reproductieve geneeskunde van het UZ Brussel en klinisch professor reproductieve geneeskunde aan de Vrije Universiteit Brussel. Hij studeerde geneeskunde in Gent en behaalde een doctoraat in de geneeskunde aan de Universiteit van Leeds, Verenigd Koninkrijk. In 2011 werd hij erkend als subspecialist in reproductieve geneeskunde door de European Society for Human Reproduction and Embryology (ESHRE) en de European Board and College of Obstetrics and Gynaecology (EBCOG). Zijn huidige onderzoeksactiviteiten zijn gericht op het polycysteus eierstoksyndroom, in-vitromaturatie van eicellen en fertiliteitspreservatie.

Respect zit verweven in het DNA van het UZ Brussel. Daarom staat respect ook centraal bij het reageren op nieuws- of blogberichten. We kennen graag uw graag mening en staan open voor suggesties of vragen, maar vragen wel om een aantal simpele regels in acht te nemen. Alleen reacties die de regels respecteren, worden goedgekeurd en gepubliceerd.