Meer holistische en gepersonaliseerde aanpak voor chronische (rug)pijnpatiënten: effectiviteit van behandeling kan voorspeld worden

1 op 3 patiënten kampt na rugchirurgie nog met chronische pijn, het zogenaamde Failed Back Surgery Syndrome (FBSS). Deze patiënten kunnen in aanmerking komen voor een neurostimulator die de pijn kan verlichten. In Belgie worden elk jaar een duizend patienten geimplanteerd met zo’n neurostimulator om de pijn te bestrijden. Tot nu toe was het echter niet eenvoudig om de effectiviteit van de neurosimulator voor de patiënt te evalueren. Een onderzoek van het DISCOVER-consortium, onder leiding van prof. Maarten Moens en dr. Lisa Goudman van het UZ Brussel, bracht de effectiviteit voor het eerst in kaart en ontwikkelde een model om de effectiviteit voor individuele patiënten een jaar na de ingreep te voorspellen. De resultaten van deze studie werden recent gepubliceerd in het toonaangevende wetenschappelijk tijdschrift “Pain”.

Chronische pijn is voor patiënten hard om dragen en heeft een grote invloed op hun dagelijks leven. Voor deze patiënten draait het vaak ook niet enkel om de intensiteit van de pijn (waar op dit moment in behandelingen vaak wordt op gefocust) maar om de impact op verschillende aspecten van hun bestaan.  Sinds de jaren ‘80 bestaat een van de behandeling uit het implanteren van een soort pacemaker voor zenuwen, namelijk de neurostimulator. Pijnartsen in België waren de pioniers van deze toen revolutionaire behandeling.

Lage rugpijn en pijn aan het been na neurostimulator significant minder na 12 maanden

Patiënten die lijden aan het Failed Back Surgery Syndrome na een niet-geslaagde rugoperatie, komen in aanmerking voor het inplanten van een neurostimulator. Het onderzoek van het DISCOVER-consortium wilde achterhalen wat de impact was op pijnintensiteit, slaapkwaliteit, beperkingsgraad op activiteiten, gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven en het gebruik van medicatie, een jaar na de ingreep.

Evaluatie van pijnbehandelingen focussen vaak enkel op de intensiteit van pijn waardoor een holistische benadering van de patiënt ontbreekt. De onderzoekers definieerden voor het eerst een brede set van ‘holistic respons’ of elementen die belangrijk zijn voor patiënten om de effectiviteit van een behandeling te kunnen evalueren. “Holistic responders’ zijn dus patiënten met neurostimulatie die voor elk element beter waren. De combinatie van pijnreductie, vermindering van inname pijnmedicatie, verbetering van functioneren en verbeterde kwaliteit van leven vormen de basis van succes. Prof. Maarten Moens, neurochirurg in het UZ Brussel: “De impact van de behandeling met de neurostimulator op deze 4 elementen kan nu voor 90% accuraat worden voorspeld. De resultaten toonden een klinisch significante en aanhoudende pijnverlichting over een periode van 12 maanden bij patiënten met FBSS. Daarnaast leidde de neurosimulator tot een betere slaapkwaliteit, beter dagelijks functioneren en een afname van de pijnmedicatie.”

Uitkomst van pijnbehandeling kan nu op maat van de patiënt worden voorspeld

Dr. Lisa Goudman, klinisch onderzoekster in het UZ Brussel, ontwikkelde op basis van de gegevens van de respondenten van het onderzoek een predictiemodel op maat van de patiënt en de behandelend arts met een uiterst hoge accuraatheid, sensitiviteit en specificiteit. Het model laat toe aan de hand van enkele specifieke variabelen bekomen op de preoperatieve consultaties, te voorspellen of een individuele patiënt nog voor implantatie van een neurostimulator een uitstekend holistisch resultaat kan verwachten een jaar na de implanting.  Dr. Goudman: “Voortaan kunnen chronische pijnpatiënten een realistisch overzichtsbeeld krijgen van wat hen te wachten staat over een tijdspanne van een jaar, nadat ze een neurostimulator kregen ingeplant. De behandelende arts is bovendien in staat een meer gepersonaliseerde aanpak uit te werken, met positieve gevolgen voor de patiënt.”

Over het onderzoek

Vier jaar geleden ontstond DISCOVER, een consortium van 19 pijncentra in België onder leiding van Prof. dr. Maarten Moens en zijn team in het UZ Brussel. Dit multidisciplinair project, een samenwerking tussen neurochirurgen en anesthesisten, bestond uit het vergaren van verschillende parameters van patiënten die in aanmerking zouden komen om een neurostimulator te laten implanteren en dit voor minstens 12 maanden na implantatie van de neurostimulator.

Het unieke aan dit project was de uitstekende samenwerking tussen de verschillende implantatieteams in België en de constructieve relatie tussen neurochirurgen en anesthesiologen.