Na twee jaar corona-ellende kunnen we eindelijk terug naar de normaliteit. Maar hopelijk ook niet alles zoals ervoor. COVID-19 heeft in de huisartsenpraktijk immers ook positieve evoluties in gang gezet of versneld. Die moeten blijven.

In maart 2020 ging voor de huisartsen een nieuwe wereld open. Voordien waren teleconsultaties onmogelijk. We mochten geen honorarium aanrekenen voor zo’n teleconsult, en de verzekering dekte onze dienstverlening niet als we de patiënt niet ‘in levende lijve’ hadden gezien. Plots kon het op zeer korte tijd wel.

Het teleconsult is een blijver

De honoraria worden nu geregeld via e-facturatie aan het RIZIV, zonder dat de patiënt nog om een tussenkomst wordt gevraagd. Nu lijkt dat bijna vanzelfsprekend. Teleconsultaties bestonden in Nederland al langer. Bij ons was er lange tijd veel weerstand, zowel bij de overheid als bij de artsensyndicaten. Vandaag zijn ze door corona ingeburgerd. Groepspraktijken, maar ook soloartsen, houden wekelijks of dagelijks een aantal uren ter beschikking voor teleconsultaties. En de patiënt maakt er graag gebruik van. In de nabije toekomst zullen we nog meer evolueren naar blended consultations, een mix van telefonische contacten, videoconsults, advies via e-mail en fysiek onderzoek. Alle communicatiemiddelen worden gecombineerd, op maat van de patiënt, om die patiënt zo adequaat en zo snel mogelijk te helpen en behandelen.

“We zullen nog meer evolueren naar blended consultations.”

Een kleine digitale revolutie

Ook voor de patiënten ging een nieuwe wereld open. De digitale versnippering van het IT-landschap in de gezondheidssector is een vaak aangehaald pijnpunt, maar plots werd op digitaal vlak meer mogelijk. Patiënten konden hun eigen quarantaineattesten downloaden, hun eigen PCR-testresultaten inkijken. Ze leerden MijnGezondheid.be kennen, wat een enorme vooruitgang is geweest. Ze kijken nu online hun resultaten van andere tests na.

Daarbij zien we een herdefiniëring van de rol van de huisarts. De patiënt komt beter voorbereid naar een consult. In plaats van de resultaten gewoon mee te delen, interpreteert de huisarts die nu samen met de patiënt, om er dan ook samen gevolg aan te geven. De interactie en betrokkenheid van de patiënt bij zijn eigen gezondheid lijkt dus groter geworden te zijn.

Ook de huisartsen zelf ondervonden trouwens de voordelen van die snelle integratie van digitale coviddata in hun eigen medische software. De vaccinaties van patiënten werden automatisch geladen, je kon vanuit je programma direct een afspraak maken voor een nieuwe vaccinatie, … Allemaal zaken die vroeger ondenkbaar waren.

Covid werkte netwerkversterkend

Die enorme flexibiliteit in geval van nood is toch frappant en heeft iedereen aan het denken gezet. We hebben dat gezien in de ziekenhuizen, maar ook bij de huisartsen zelf. Ze gingen werken in triage- en vaccinatiecentra, waren bereid om zich in te zetten als liaisonarts, medisch expert in zo'n vaccinatiecentrum of mSPOC. Ze waren daar natuurlijk niet alleen. Ze werkten plots intens samen met andere partners in de eerstelijnszorg, zoals apothekers en verpleegkundigen, maar ook met arbeidsgeneesheren en specialisten. Het werden collega’s waar ze goed mee opschieten en die ze ook nu nog veel gemakkelijker eens opbellen. De coronapandemie werkte in die zin netwerkversterkend, wat voor de patiënt deuren opent voor een nog vloeiendere en meer geïntegreerde zorgaanpak.

“Huisartsen werkten plots intens samen met andere partners in de zorg.”

Terug naar af?

De snelheid was natuurlijk een noodzaak om de daadkracht van het gezondheidsbeleid te vergroten. Het democratische beslissingsproces kon niet zijn normale weg volgen. Dat is een heel interessante les. Maar we moeten ons ook geen illusies maken. Nu alles terug naar de normale toestand evolueert, zal ook dat beslissingsproces weer meer tijd vergen. Betekent dat terug naar af? Dat nu ook weer niet. Een wat langzamer democratisch proces heeft ook zijn voordelen. Er zijn gelukkig – bij mijn weten – geen grote crashes geweest bij het invoeren van al die digitale vernieuwingen, maar wat als dat wel was gebeurd?

“Dokter, hoe gaat het met u?”

Tot slot heeft covid ook op menselijk vlak wat teweeggebracht bij de huisartsen. Wat mij misschien nog het meest is bijgebleven, is de appreciatie, of sterker nog, het medeleven van onze patiënten. Iemand zei mij, ergens op het toppunt van de tweede of de derde golf: “Dokter, u vraagt altijd hoe het met mij is, maar mag ik nu eens vragen hoe het met u gaat?”. En eerlijk waar, dat deed toch wel deugd.

Elk blogbericht op ‘UZ Brussel blogt’ weerspiegelt enkel de mening van de respectievelijke auteur.