Psycholoog aan het woord
Vermijden van response shift met ACSA, een self-anchoring scale voor Subjectief Welbevinden
Van 13u00 tot 13u50
Het is algemeen bekend dat metingen van subjectief welbevinden (SWB) vrij ongevoelig zijn voor (objectieve) veranderingen in de levenssituatie van mensen. Voorbeelden zijn de Easterlin- en de Disability-paradoxen en het fenomeen van Response Shift. Dit is problematisch omdat SWB een belangrijke uitkomst is voor klinische praktijk.
Clinici en onderzoekers die geïnteresseerd zijn in hoe levenskwaliteit wordt beïnvloed door behandelingen of veranderende persoonlijke omstandigheden hopen dat hun meetinstrumenten objectieve veranderingen in het leven van mensen kunnen oppikken. Doorgaans hebben maten van SWB een responsschaal die loopt van iets als "zeer slecht"(=0) tot "zeer goed" (=10), echter zonder aan te geven wat deze uitersten voor de respondent betekenen. Dit is problematisch omdat onder wisselende omstandigheden hetgeen wordt bedoeld met “zeer goed” of “zeer slecht” kan variëren. Denk bijvoorbeeld aan een gezonde persoon die het eigen welbevinden beschouwt in vergelijking met andere gezonde personen en dat dan als “goed” beoordeelt, die later getroffen wordt door een ernstige ziekte en van dan af het eigen welzijn vergelijkt met dat van andere zieken en het ook dan als “goed” beoordeelt, zodat 2 keer dezelfde score wordt bekomen met een heel verschillende onderliggende betekenis. Dit fenomeen wordt response shift genoemd en kan de bovengenoemde ongevoeligheid van SWB-schalen wellicht deels verklaren.
ACSA (Anamnestic Comparative Self Assessment) is een meetinstrument voor Subjectief Welbevinden dat werd ontwikkeld door collega Dr. Jan L. Bernheim (prof em. van de VUB). Eerst wordt aan respondenten gevraagd om na te denken over hun persoonlijke slechtste (=-5) en beste (=+5) periodes in hun eigen leven om "betekenis" te geven aan wat zij verstaan onder respectievelijk "slechtste" en "beste". Hierdoor zal de responsschaal in de loop van de tijd doorgaans constant blijven, en dus blijft het referentiekader dat wordt gebruikt bij de beoordeling van huidige SWB hetzelfde. In diverse onderzoeken hebben we kunnen vaststellen dat ACSA een betere sensitiviteit voor veranderingen vertoont dan Conventionele vragen over SWB.
Spreker
-
Prof. Peter Theuns is psycholoog en hoofddocent Deontologie, Statistiek en Onderzoeksmethoden en doet onderzoek naar het meten van subjectieve belevingen, zoals levenskwaliteit en welbevinden. Peter is lid van de stuurgroep van BRUCC (Brussels Consultation Centre).