Over het verband tussen slaap en cardiovasculaire gezondheid bestaat geen twijfel meer. Drie slaapparameters zijn daarbij belangrijk: de duur, de regelmaat en de kwaliteit van de slaap. Maar wat is nu het allerbelangrijkste? En hoe kunt u daar zelf over waken?

Zeven tot negen uur slaap aanbevolen

De duur van de slaap wordt als een risicofactor erkend in de Amerikaanse richtlijnen voor preventie van hart- en vaataandoeningen. Een volwassene slaapt idealiter zeven tot negen uur per nacht. Het verband tussen mortaliteit en slaapduur volgt een J-vormige curve. Minder dan zeven uur slapen veroorzaakt een exponentiële toename van de mortaliteit. De mens is trouwens de enige diersoort die zichzelf van slaap berooft, meestal om sociale redenen of gewoon door zijn levensstijl.

Maar te lang slapen gaat eveneens gepaard met een toename van de mortaliteit. Dat klinkt misschien tegenstrijdig, maar vaak zijn in dat geval een of meer andere aandoeningen aanwezig die de behoefte aan slaap vergroten. De slaapbehoefte varieert wel met de leeftijd.

Lees verder onder foto.

De weldaad van regelmaat

De impact van de regelmaat van de slaap is uiterst goed bestudeerd bij miljarden mensen. Dat komt door een verschijnsel dat twee keer per jaar en in alle uithoeken van de wereld optreedt: de omschakeling van winter- naar zomeruur en omgekeerd. In die periode neemt het aantal hartinfarcten met 24% toe wanneer we een uur slaap verliezen. Wanneer we een uur langer mogen slapen neemt dat aantal af met 21%.

U doet er dus goed aan om even stil te staan bij uw eigen regelmaat. Gelukkig bestaan er apps om makkelijk de tijdstippen te meten waarop u gaat slapen en opstaat, zodat u daaruit zelf uw regelmaat kan aflezen.

Bij de omschakeling van winter- naar zomeruur, wanneer we een uur slaap verliezen, neemt het aantal hartinfarcten met 24% toe.

Belangrijkste parameter is slaapkwaliteit

Ten slotte is er de kwaliteit van de slaap. Die is van cruciaal belang. De slaap bestaat uit verschillende fasen die elkaar in een typisch patroon opvolgen. De ene fase is weldadiger en heeft een hoger herstellend vermogen dan de andere. Het door elkaar halen of inkorten van deze fasen, om verschillende redenen (nachtwerk, jetlag, vermindering van de slaapduur, medicatie, levensstijl, voeding …) vergroot eveneens het cardiovasculair risico.

Het verband met verstoorde slaap is duidelijk bij de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer of bij leermoeilijkheden, maar het staat eveneens vast voor bepaalde types van hart- en vaataandoeningen, zoals ritmestoornissen of hoge bloeddruk.

Waak over uw slaap: enkele aanbevelingen

Een aantal eenvoudige aanbevelingen qua levensstijl of slaapomstandigheden kunnen helpen om de slaapkwaliteit te verbeteren. Drink bijvoorbeeld geen koffie of alcohol net voor het slapengaan. Ook sporten net voor bedtijd is geen goed idee. Andere tips zijn: minder tijd doorbrengen voor schermen en de temperatuur in de slaapkamer laag houden.

In een aantal specifieke gevallen ten slotte, bijvoorbeeld bij slaapapneu, kan een gecombineerd onderzoek van de slaap en de ademhalingsbewegingen de diagnose in de richting van een centrale slaapapneu of een mechanische blokkering van de luchtwegen leiden. Dat bepaalt mee de therapeutische opties om er iets aan te doen.

Wat Arthur Schopenhauer ooit zei, is relevanter dan ooit: de slaap leent van de dood om het leven in stand te houden. Waken over uw slaap is dus zorg dragen voor uw hart en slagaders.

Elk blogbericht op ‘UZ Brussel blogt’ weerspiegelt enkel de mening van de respectievelijke auteur.