Multidisciplinaire en gecoördineerde endometriosezorg voor verbeterde levenskwaliteit

Naar schatting lijdt minstens 1 op 10 vrouwen in de reproductieve leeftijd aan endometriose, een chronische en vaak pijnlijke aandoening waarbij baarmoederslijmvlies buiten de baarmoederholte voorkomt. De klachten zijn erg verschillend: sommigen ervaren chronische pijn, anderen hebben moeilijkheden om zwanger te worden, en vaak gaat de aandoening gepaard met een verminderde levenskwaliteit. Maar er zijn ook vrouwen die geen klachten hebben en bij wie de aandoening pas ontdekt wordt tijdens een routineonderzoek.

Herken de signalen 

Veel vrouwen met endometriose komen voor het eerst bij hun arts met pijnklachten. Het is belangrijk om vroeg aan de bel te trekken bij klachten die niet vanzelf verdwijnen. “Er zijn een paar signalen om extra alert voor te zijn”, zegt fertiliteitsarts dr. Michelle Soares. “Menstruatiepijn is het meest voorkomende symptoom. Als die niet weggaat met gewone pijnstillers, kan dat wijzen op endometriose. Sommige vrouwen hebben ook pijn bij seks of klachten aan de darmen. Ook moeilijk zwanger worden kan een teken zijn.” 

“In onze fertiliteitskliniek Brussels IVF zien we veel vrouwen met endometriose,” voegt ze toe. “Bijna een op de vier vrouwen die een IVF-behandeling volgt, heeft endometriose.” 

Hoe beïnvloedt endometriose de vruchtbaarheid? 

“Endometriose kan een invloed hebben op de kwaliteit en het aantal eicellen”, zegt fertiliteitsarts prof. dr. Michaël De Brucker. “Door eerdere ingrepen kan het aantal eicellen dalen. De aandoening kan ook de vorm van het bekken veranderen of de eileiders verstoppen. Maar het is niet zo dat alle vrouwen met endometriose daardoor ook vruchtbaarheidsproblemen hebben.” 

Pijn bepaalt de behandeling 

Een meerderheid van de vrouwen met endometriose kan gelukkig nog altijd hormonaal behandeld worden. Door de menstruatie te stoppen, verdwijnen de meeste pijnklachten. “Soms start de specialist de behandeling op, maar ook de huisarts kan een rol spelen in de lange termijn opvolging en pijnbestrijding”, zegt gynaecoloog prof. dr. Stefan Cosyns. “Als een hormonale behandeling of pijnstillers onvoldoende werken, helpen onze gespecialiseerde kinesisten patiënten om beter met de pijn om te gaan.” 

Pijnmanagement is een belangrijk deel van de behandeling. “Sommige vrouwen voelen zich ook geholpen door een diëtist of osteopaat,” zegt dr. Soares. “Aanpassingen in de levensstijl of aanvullende behandelingen kunnen verlichting bieden. Maar soms zijn de pijnklachten zo ernstig dat een operatie nodig is. Endometriose kan bijvoorbeeld tegen of in de darmwand groeien, en dan kan het nodig zijn om een deel van de darm los te maken of te verwijderen. Dat gebeurt in samenwerking met collega-chirurgen. Met robotchirurgie kan zo precies en minimaal ingrijpend mogelijk gewerkt worden.” 

“Het is belangrijk dat vrouwen hun klachten bespreken met hun arts,” benadrukt prof. dr. De Brucker. “Wanneer ze tijdens hun menstruatie bijvoorbeeld niet kunnen werken van de pijn, is goede begeleiding essentieel. Samen kan gezocht worden naar aanpassingen om het dagelijkse leven toch vol te houden.” 

Multidisciplinaire aanpak 

Het UZ Brussel bekijkt endometriose al langer vanuit verschillende disciplines. Vandaag is de zorg beter gestructureerd en gecoördineerd. Onlangs werd een duidelijk zorgpad ingevoerd, dat volledig gericht is op de patiënt. “Vroedvrouw Iebe De Quick coördineert de overlegmomenten met alle specialisten,” legt prof. dr. Cosyns uit. “Waar vroeger individueel werd gewerkt, komen nu verschillende experts samen: de radioloog, chirurg, gastro-enteroloog, pijnspecialist en kinesist. Zo wordt sneller toegewerkt naar de juiste behandeling. Dat is in de eerste plaats een duidelijke meerwaarde voor de patiënt.” 

De zorgcoördinator fungeert als eerste aanspreekpunt voor patiënten. Bij bijkomende onderzoeken krijgen patiënten duidelijke begeleiding over waar ze naartoe moeten. “Via het endometriosecentrum krijgen patiënten sneller toegang tot bijvoorbeeld een echo of MRI van het bekken,” zegt prof. dr. De Brucker. “Daardoor kan sneller een diagnose gesteld worden en kan een behandelplan sneller opgesteld worden.” 

Het UZ Brussel investeerde onlangs in de nieuwste generatie echografen om endometriose nog preciezer op te sporen. “De letsels zijn hierdoor nog duidelijker zichtbaar,” zegt prof. dr. De Brucker. “Daardoor kan sneller de juiste diagnose gesteld worden, sneller behandeld worden en gaat de levenskwaliteit van vrouwen met endometriose omhoog. Door samen te werken met bijvoorbeeld ook de huisarts kunnen we ervoor zorgen dat endometriosepatiënten een tijdige, goed gecoördineerde en kwaliteitsvolle zorg krijgen.” 

Meer info? Contacteer het UZ Brussel endometriosecentrum.