Robotchirurgie even veilig als kijkoperatie voor oudere patiënten met dikkedarmkanker

Oudere patiënten met dikkedarmkanker ondergaan minder vaak een operatie, voornamelijk door bijkomende gezondheidsproblemen die het risico op complicaties en overlijden verhogen. Deze studie onderzocht of robotgeassisteerde chirurgie een veilige minimaal invasieve optie is voor deze patiëntengroep in vergelijking tot meer klassieke ingrepen als een kijkoperatie of open operatie. Uit onderzoek van de dienst colorectale heelkunde van het UZ Brussel blijkt dat robotgeassisteerde chirurgie bij oudere patiënten met dikkedarmkanker, zelfs bij tachtigers en negentigers, even veilig is als bij jongere patiënten. De studie, recent gepubliceerd in het Journal of Geriatric Oncology, weerlegt het wijdverspreide idee dat curatieve ingrepen bij patiënten boven 70 jaar automatisch met verhoogde risico’s gepaard gaan.

De retrospectieve analyse omvatte 231 patiënten die tussen 2016 en 2022 in het UZ Brussel een robotgeassisteerde ingreep ondergingen voor dikkedarmkanker. De resultaten tonen aan dat er geen significante verschillen in overlijden na 90 dagen of op vlak van ernstige complicaties in de 90 dagen na de operatie tussen leeftijdsgroepen – ook niet bij patiënten tussen 80 en 89 jaar oud. Wel werd bij patiënten van 70 jaar en ouder een toename gezien in minder ernstige complicaties (zoals urineweginfecties of luchtweginfecties). Verder was er een iets langere hospitalisatieduur, met gemiddeld 1 extra ligdag per leeftijdsgroep, iets wat acceptabel is voor de oudere patiënten. De kankerspecifieke overleving tot vijf jaar bleef gelijk over de leeftijden heen, maar de algemene overleving daalde met de leeftijd.

Minder complicaties en sneller herstel

Dr. Ellen Van Eetvelde, colorectaal chirurg in het UZ Brussel: “We tonen aan dat ook patiënten op hoge leeftijd met dikkedarmkanker op een veilige manier een robotchirurgische behandeling kunnen ondergaan. Dankzij de hoge precisie van het systeem en onze multidisciplinaire aanpak ervaren onze patiënten minder complicaties, een sneller herstel en vaak een korter ziekenhuisverblijf. Patiënten worden voor en na de operatie grondig opgevolgd door een team bestaande uit een chirurg, anesthesist, en ook een kinesist, diëtist en stomaverpleegkundige. Intussen werd dit type operatie al bij meer dan 1.000 patiënten toegepast in het UZ Brussel, waarmee we toch voortrekkers zijn op Europees niveau voor wat betreft robotische colorectale ingrepen.”

Belangrijke inzichten voor geriatrische oncologie

De onderzoekers benadrukken dat leeftijd op zich geen reden mag zijn om een curatieve chirurgische aanpak te vermijden. Hoewel oudere patiënten gemiddeld vaker met bijkomende gezondheidsproblemen kampen, blijkt dat een goed geselecteerde en begeleide groep veilig geopereerd kan worden. Ook op langere termijn was de kankerspecifieke overleving vergelijkbaar tussen jongere en oudere patiënten.

“We hopen dat deze resultaten collega-artsen aanmoedigen om ook oudere patiënten volwaardig te behandelen wanneer dat medisch verantwoord is. Met robotchirurgie beschikken we over een krachtig instrument om de drempel voor complexe ingrepen te verlagen en ook oudere patiënten op deze manier te helpen,” aldus dr. Van Eetvelde.

Veel voorkomende kanker bij oudere mensen

Wereldwijd is meer dan de helft van de patiënten met dikkedarmkanker ouder dan 70 jaar. Voor niet-uitgezaaide tumoren blijft chirurgie de belangrijkste curatieve behandeling, ongeacht de leeftijd, en zorgt ze voor een betere overleving dan niet-chirurgische opties. Toch krijgen 75-plussers vaak een minder ingrijpende of palliatieve behandeling. Dat komt deels door bezorgdheden over bijkomende aandoeningen, het risico op complicaties en het mogelijke verlies aan zelfstandigheid na een operatie.

Doorgaans wordt gekozen voor een kijkoperatie (laparascopie). Deze techniek biedt al veel voordelen, zoals minder pijnstilling, een korter ziekenhuisverblijf en minder bloedverlies. Vooral bij ouderen zorgt dit voor extra gezondheidswinst, met een lager risico op hart- en longcomplicaties. Toch bestaan er twijfels over de veiligheid van deze methode bij ouderen, onder meer door langere operatietijden en de belasting van de ingreep. Bovendien wordt bij patiënten boven de 70 in zo'n 6,4% van de gevallen alsnog omgeschakeld naar een klassieke open operatie, wat de kans op complicaties verhoogt.

Robotgeassisteerde chirurgie leidt veel minder vaak tot open chirurgie en combineert de voordelen van een kijkoperatie met nog meer precisie en controle.

Verder onderzoek

Voortbouwend op de veelbelovende resultaten van deze retrospectieve studie is het UZ Brussel intussen gestart met een prospectieve studie om gegevens te verzamelen niet alleen over chirurgische uitkomsten maar ook over de impact van robotchirurgie op levenskwaliteit en dagelijks functioneren bij oudere patiënten.

Lees de volledige studie hier.