Uit onderzoek van Brussels IVF, het centrum voor reproductieve geneeskunde van het UZ Brussel, blijkt dat bij vrouwen met een uitgesproken vorm van PCOS de kans op een kind ongeveer even groot is bij een vruchtbaarheidsbehandeling met In Vitro Maturatie (IVM)- in vergelijking met een klassieke In Vitro Fertilisatie (IVF)-behandeling. PCOS of PolyCysteus Ovarium Syndroom is een hormonale aandoening die voorkomt bij ongeveer 10% van de vrouwen en vaak gekenmerkt wordt door een verlaagde vruchtbaarheid omwille van een ovulatiestoornis. De resultaten van dit onderzoek werden recent gepubliceerd in Human Reproduction, het wetenschappelijke tijdschrift van de European Society of Human Reproduction and Embryology. Ze bieden voor vrouwen met een uitgesproken vorm van PCOS een gunstig perspectief op een vruchtbaarheidsbehandeling met minder risico op bijwerkingen en minder impact op hun welzijn.

Vrouwen met PCOS met een kinderwens krijgen doorgaans tabletten of injecties voorgeschreven om de eisprong te bevorderen. Maar een belangrijke groep wordt hiermee niet geholpen en doet beroep op IVF. Bij een klassieke hormonale stimulatie van de eierstokken zoals bij IVF bestaat een verhoogd risico op hormonale bijwerkingen en complicaties zoals overstimulatie van de eierstokken, omdat er veel eicelblaasjes tegelijk groeien. Overstimulatie uit zich bijvoorbeeld in vochtophoping en pijn in de onderbuik, maar kan ook gepaard gaan met een moeilijke ademhaling.

Aangezien vrouwen met PCOS vaker deze bijwerkingen ondervinden van een klassieke IVF-behandeling, is voor hen de minder belastende techniek IVM zeer waardevol. Bij IVM worden onrijpe eicellen in de eierstok aangeprikt en worden ze gerijpt in het labo, alvorens bevrucht te worden.

De lagere efficiëntie van een IVM-behandeling vormde lange tijd een argument om meteen voor IVF te kiezen. Recent onderzoek bij meer dan 1700 vrouwen met PCOS die in UZ Brussel een vruchtbaarheidsbehandeling ondergingen, wees uit dat bij vrouwen met een sterk verhoogde concentratie van het Antimülleriaans hormoon (AMH) in het bloed, de kans op een kind na één behandeling met IVM ongeveer 50% bedroeg. Een verhoogde AMH-waarde is een indicatie voor een verhoogde eicelreserve in de eierstokken. Het AMH voorspelt hoeveel eicellen er kunnen geoogst worden uit de eierstokken van een vrouw.

IVM leidt tot minder complicaties en even grote kans om zwanger te worden

De kans op een zwangerschap was bij vrouwen met een sterk verhoogde concentratie van het Antimülleriaans hormoon (AMH) in het bloed ongeveer even hoog na IVM als na een klassieke IVF-behandeling. Het verschil in slaagkans bedroeg bij deze vrouwen minder dan 10%, en de statistische analyse wees uit dat er geen verschil was in efficiëntie tussen de twee behandelingsopties. Een IVF-behandeling is weliswaar zwaarder. Vrouwen dienen zich gedurende een tweetal weken hormonale injecties toe te dienen, terwijl bij een IVM-behandeling slechts één tot drie injecties worden toegediend. 

Linde Mostinckx, coördinator PCOS-kliniek in het UZ Brussel: “De analyse toonde aan dat vrouwen die in samenspraak met hun arts voor de minder belastende IVM-behandeling hadden gekozen er niet langer over deden om een succesvolle zwangerschap te bekomen. De slaagkans na IVM was minder hoog in vergelijking met klassieke IVF bij vrouwen met een lichte vorm van PCOS, maar PCOS is een heterogene aandoening en kan variëren van een lichte hormoonstoornis tot een meer ernstig syndroom met een verhoogde concentratie mannelijke hormonen, sterk vergrote eierstokken en afwezige menstruatie. Vooral bij die laatste vorm blijkt IVM een patiëntvriendelijke, veilige én tegelijk efficiënte behandeling.” 

IVM niet voor iedereen een geschikte vruchtbaarheidsbehandeling

Aan de hand van een retrospectief onderzoek analyseerde het team van Brussels IVF de kans op een succesvolle zwangerschap bij 463 vrouwen met PCOS die een IVM-behandeling hadden doorlopen met die van 1244 vrouwen met PCOS die een klassiek IVF-traject volgden. 

In de totale groep vrouwen met PCOS was de slaagkans na IVM (42.8%) beduidend lager dan de slaagkans na IVF (63.8%). Aangezien niet alle vrouwen met PCOS dezelfde klachten vertonen en er een belangrijke variabiliteit bestaat in de ernst van de aandoening, hebben de onderzoekers vervolgens de slaagkans van de behandeling in kaart gebracht in functie van de ernst van de aandoening. 

Overgewicht en obesitas verminderen de kans op een succesvolle zwangerschap, maar de slaagkans van een IVM-behandeling nam toe naarmate de vrouw een hogere concentratie van het AMH liet opmeten. Bij vrouwen met een hoge AMH-concentratie en dus een uitgesproken vorm van PCOS nam de slaagkans daarentegen gaandeweg toe wanneer zij behandeld werden met IVM, terwijl de kans afnam wanneer zij een klassieke IVF-behandeling ondergingen. 

Prof. dr. Michel De Vos, afdelingshoofd Brussels IVF: “Onze slaagcijfers illustreren dat voor een specifieke doelgroep van patiënten met een uitgesproken vorm van PCOS, en dus verhoogde eicelreserve, de kans op een kind na IVM quasi vergelijkbaar is (minder dan 10% verschil) met de kans op een kind na IVF, met als belangrijk verschil dat een behandeling met IVM minder impact heeft op de patiënt: er komen minder hormonen aan te pas en de patiënte dient zich minder vaak te begeven naar de fertiliteitskliniek voor de opvolging van de behandeling. Dit is vooral belangrijk voor vrouwen met PCOS.”